21/1/11

Τα Δωδεκάνησα στον κινηματογράφο

Αναδημοσιεύω εδώ ένα κείμενο το οποίο είχα γράψει το καλοκαίρι του 2010 για το περιοδικό ''Dodekanisos Express'' σχετικά με ταινίες που γυρίστηκαν στα Δωδεκάνησα...

Ο κινηματογράφος πάντοτε γοητευόταν από τα ελληνικά νησιά. Επόμενο λοιπόν, η σχέση της Δωδεκανήσου με την έβδομη τέχνη να είναι από παλιά αρκετά στενή. Η φυσική και ιδιαίτερη ομορφιά της περιοχής καθώς και η σπουδαία ιστορία της, την μετέτρεψαν συχνά σε κινηματογραφικό πλατό που φιλοξένησε πολυάριθμες ελληνικές αλλά και ξένες παραγωγές.
Τα Δωδεκάνησα πρωτοεμφανίζονται στη μεγάλη οθόνη στα κινηματογραφικά επίκαιρα τα οποία γυρίζουν ιταλοί οπερατέρ στη Ρόδο, κατά την περίοδο της ιταλικής κατοχής. Το 1948 ο Μιχάλης Γαζιάδης, ένας από τους πρωτοπόρους του ελληνικού κινηματογράφου, έρχεται στη Ρόδο για τα γυρίσματα της Άννας Ροδίτη (Anna of Rhodes), μιας από τις σημαντικότερες μεταπολεμικές παραγωγές με πρωταγωνιστή τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, την οποία μάλιστα οι δημιουργοί της αφιερώνουν στο « μαρτυρικό λαό της Δωδεκανήσου ». Χαρακτηριστικές οι σκηνές στο Καστέλο, την οδό Ιπποτών, το λιμάνι της πόλης, καθώς και την Φιλέρημο και την κοιλάδα των Πεταλούδων, σε μια από τις πλουσιότερες κινηματογραφικές απεικονίσεις της Ρόδου. Δύο χρόνια αργότερα η ταινία μικρού μήκους Κώς του Π. Μεραβίδη, γυρισμένη στο ομώνυμο νησί, αποτελεί μια από τις πρώτες έγχρωμες ελληνικές παραγωγές.

« Έχω και κότερο, πάμε μια βόλτα ; ».

Κατά την δεκαετία του ‘60, την χρυσή περίοδο του ελληνικού κινηματογράφου, αρκετές είναι οι εγχώριες παραγωγές που επιλέγουν ως φυσικό σκηνικό τα Δωδεκανήσα. Πρώτος ο Λ. Κωνσταντάρας με τον Ανδρέα Κακαβά έρχεται για Κρουαζιέρα στη Ρόδο (1960, σκηνοθεσία Γιάννης Δαλιανίδης), για να ακολουθήσουν οι « εξωτικές » Νύχτες στο Μιραμάρε (1960, σκην. Ορέστης Λάσκος) με τη Ζωζώ Σαπουντζάκη. Κλασσικές πλέον είναι οι σκηνές στις πηγές της Καλλιθέας στην ταινία Το Δόλωμα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Αλέκο Αλεξανδράκη (1964, σκην. Αλέκος Σακελλάριος). Την Κω και τις βόλτες με τα ποδήλατα προτιμά η Τζένυ Καρέζη στο Ποιά είναι η Μαργαρίτα ; (1961), υπό τους ήχους του « Μαργαρίτα Μαργαρώ » του Μίκη Θεοδωράκη. Στα Κορίτσια για Φίλημα (1965, σκην. Δαλιανίδης) η Ρένα Βλαχοπούλου, η Μάρθα Καραγιάννη, η Ζωή Λάσκαρη, ο Ανδρέας Ντούζος και ο Κώστας Βουτσάς φλερτάρουν και χορεύουν στην Παλιά Πόλη και με φόντο τα αξιοθέατα της κοσμοπολίτικης Ρόδου. O Λ. Κωσταντάρας επιστρέφει και πάλι στη Ρόδο με το Κάτι κουρασμένα παλικάρια (1967, σκην. Ντίνος Δημόπουλος), όπου κυνηγά την Νόρα Βαλσάμη στη μεσαιωνική πόλη και φαντασιώνεται την ιπποτική της αποπλάνηση στο «Ήχος και Φως», σε μια από τις καλύτερες ταινίες του είδους « καλοκαιρινές διακοπές στις πρώτες μεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις » που γυρίζονταν τότε.

« Οι τουρίστες από το Hollywood »

Η δεκαετία όμως του ‘60 χαρακτηρίζεται και από τις πρώτες επισκέψεις των ξένων κινηματογραφικών συνεργείων. Από τους πλέον αναγνωρίσιμους στάρ της εποχής, ο Yul Brynner επισκέπτεται τη Λίνδο για να πρωταγωνιστήσει στην κωμωδία Sunrise Package (1960, σκην. Stanley Donen). Την επόμενη χρονιά έρχεται στη Ρόδο μια από τις μεγαλύτερες παραγωγές που έχουν γυριστεί ποτέ στην Ελλάδα. Αν και η ιστορία διαδραματίζεται στο Ναβαρόνε, ένα φανταστικό νησί του Αιγαίου, και την Κέρο (πιθανή αναφορά στην μάχη της Λέρου κατά τον Β' Παγκ. Πόλεμο), Τα κανόνια του Ναβαρόνε με τις εξαιρετικές πολεμικές σκηνές και το λαμπρό χολυγουντιανό καστ (Gregory Peck, David Niven, Anthony Quinn και Irene Papas) θα αποτελέσουν την πιο διάσημη κινηματογραφική προβολή του νησιού των Ιπποτών. Σε μία από τις πρώτες της ταινίες, η Catherine Deneuve παίζει στο πλευρό του Jean-Paul Belmondo στο La chasse à l’homme, το οποίο εκτυλίσεται στη Ρόδο, ενώ ο γερμανός σκηνοθέτης Werner Herzog γυρίζει στην Κω το βραβευμένο αντιπολεμικό δράμα Lebenszeichen (1968). Την περίοδο εκείνη αναφέρονται στα Δωδεκάνησα χωρίς ωστόσο να έχουν γυριστεί εδώ : They Who Dare του Lewis Milestone με τον Dirk Bogarde (1953), το πρώτο φιλμ του Iταλού Sergio Leone Il Colosso di Rodi (1961) και το The Sponge Divers (1960) του Μάνου Ζαχαρία, ταινία γυρισμένη στη Σεβαστούπολη της Σοβιετικής Ένωσης με θέμα την Κάλυμνο.
Ακολουθεί μια περίοδος δίχως πολλές επισκέψεις από ξένα στούντιο. Το 1979 οι Roger Moore, Telly Savalas, David Niven και Claudia Cardinale έρχονται στη Ρόδο για την πολεμική περιπέτεια Escape To Athena, σε σκηνοθεσία του ελληνοαμερικάνου George Cosmatos. Στην κωμωδία High Season (1987) η Jacqueline Bisset υποδύεται μια φωτογράφο που ζεί στη Λίνδο, με συμπρωταγωνιστές τους James Fox, Kenneth Branagh και Ειρήνη Παπά. Την επόμενη χρονιά, τη Ρόδο και τη Σύμη επιλέγουν για φόντο οι βρετανοί παραγωγοί της ταινίας Pascali’s Island, με τους Ben Kingsley και Helen Mirren, σε μια από τις πιο όμορφες εικαστικά ταινίες που έχουν γυριστεί στα Δωδεκάνησα. Τρία χρόνια αργότερα η βραβευμένη με Όσκαρ ιταλική ταινία Mediterraneo καθιστά δημοφιλή τουριστικό προορισμό το Καστελλόριζο. Σε μια χρονιά όπου πολλές ξένες παραγωγές επιλέγουν την Ελλάδα, Το καλοκαίρι της Άννας/Annas Sommer (2001, σκην. Jeanine Meerapfel) γυρίζεται στη Σύμη, ενώ το 2005 ο ηθοποιός Matthew Modine πραγματοποιεί γυρίσματα στην Πάτμο για την κωμωδία Opa !. Τα μεσαιωνικά δρομάκια της παλιάς πόλης της Ρόδου μετατρέπονται με θαυμαστή πιστότητα σε αυτά της παλιάς Ιερουσαλήμ στο Ω, Ιερουσαλήμ (σκην. Elie Chouraqui, 2006), με τον γνωστό βρετανό ηθοποιό Ian Holm. Ακόμη, την ίδια χρονιά την Λίνδο επισκέπτεται ουγγρικό συνεργείο για τις ανάγκες του φιλμ Idegolo, στο οποίο εμφανίζονται οι Γιάννης Ζουγανέλης, Σάκης Μπουλάς και Ναταλία Δραγούμη.

Σιγά σιγά ο ελληνικός κινηματογράφος ανακαλύπτει και πάλι τα Δωδεκάνησα. Πέρα από τα πολυάριθμα ντοκιμαντέρ γύρω από τα νησιά, το 2000 ο Αλέκος Αλεξανδράκης υποδύεται έναν φαροφύλακα που ζεί στο μικρό νησί της Χάλκης στη μυθοπλασία Το φώς που σβήνει του Βασίλη Ντούρου. Τα ιδιαίτερα τοπία της Νισύρου προστίθενται στον σινεφίλ χάρτη το 2005 με την ταινία Νοσταλγός της Ελένης Αλεξανδράκη. Θα ακολουθήσουν το 2008 στο ίδιο νησί Ο Αρσιβαρίστας και ο Άγγελος της ίδιας δημιουργού, και το Καλά κρυμμένα μυστικά, Αθανασία του Πάνου Καρκανεβάτου, ενώ το 2009 η Βάνα Μπάρμπα περνάει Τρείς νύχτες στη Νίσυρο στην ομότιτλη αμερικάνικη ταινία. Oι στενοί δεσμοί της Λουκίας Ρικάκη με τη Ρόδο αποτυπώνεται τόσο σε σκηνές του Κράτησέ με που σκηνοθετεί το 2005, όσο και στο ντοκιμαντέρ Τα παιδιά της χορωδίας (2009) στο οποίο ακολουθεί τα ταξίδια της Πειραματικής Χορωδίας του Δήμου Ροδίων. Τέλος αρκετές σκηνές γυρίζει στη Ρόδο και ο Γιάννης Σμαραγδής για το Ελ Γκρέκο (2007), γύρω από την ζωή του ελληνικής καταγωγής ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Α.Τ.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Like!
Έψαχνα πριν κάμποσο καιρό συγκεντρωμένες παραγωγές γυρισμένες στη Ρόδο και δεν καταφερα να τις βρώ.

Αλέξανδρος είπε...

Και αναρωτιόμουν ποιός να μας ήρθε απο Γερμανία !?!? Θα οργανώσεις προβολές για το νησί στο Μόναχο λόγω νόστου ? Πολλούς χαιρετισμούς !!!