Two In The Soup

No one knows about Persian cats (Bahman Ghobadi, 2009)

Το Σαββατοκύριακο 9-10 Ιανουαρίου, το Μέγαρο Καλών Τεχνών Bozar και η Cinematek στις Βρυξέλλες (η ανορθογραφία των οποίων οφείλεται σε έναν συμβιβασμό μεταξύ Φλαμανδών και Βαλλόνων για τα πολιτιστικά δρώμενα της πρωτεύουσας) διοργάνωσαν ένα πολιτιστικό weekend για το Ιράν, κυρίως με προβολές ταινιών της τρίτης γενιάς κινηματογραφιστών του Ιράν.

Το Σάββατο προβλήθηκαν οι «Περσικές Γάτες» (Kasi az gorbehaye irani khabar nadareh - No one knows about Persian cats) παρουσία του σκηνοθέτη Bahman Ghobadi, γνωστού από τις ταινίες «Μεθυσμένα άλογα» και «Οι χελώνες πετούν». Η νέα του ταινία, που βραβεύτηκε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του τελευταίου Φεστιβάλ των Καννών, παρουσιάζει με έναν πολύ φρέσκο και ξεχωριστό για τα ιρανικά κινηματογραφικά στερεότυπα τρόπο την κυριολεκτικά underground μουσική σκηνή στην Τεχεράνη. Συγκροτήματα rock, pop, jazz, soul, ή ακόμη και παραδοσιακής ιρανικής μουσικής, τα οποία ψάχνουν απεγνωσμένα κάποιο υπόγειο να κάνουν πρόβες, υπό τον μόνιμο φόβο να συλληφθούν από τις αρχές. Και όλα αυτά μην ξεχνάμε, σε μια χώρα 70 εκατομμυρίων, τα 2/3 των οποίων είναι κάτω από 30 ετών.

Η ταινία ξεκινά με μια story in a story σεκάνς, που ουσιαστικά συνοψίζει την πραγματική ιστορία πίσω από την ταινία και θυμίζει λίγο και τα στοιχεία ψευδοντοκιμαντέρ άλλων ιρανικών ταινιών, όπως το Close-up του Kiarostami. Πολλές σκηνές της ταινίας είναι σχεδόν βιντεοκλίπ, καθώς ο Ghobadi ουσιαστικά ντύνει με σκηνές από τη σύγχρονη Τεχεράνη (όπως αυτές με τους αστέγους και τα χαμίνια της πόλης) τα τραγούδια των συγκροτημάτων. Έτσι, με την ταινία τους προσφέρει ουσιαστικά και το πρώτο βίντεοκλιπ για τη μουσική τους, μουσική η οποία ουσιαστικά δεν κυκλοφορεί παρά μόνο παράνομα, από χέρι σε χέρι. Μια πολύ ενδιαφέρουσα και αξιόλογη ταινία, τόσο στις προθέσεις της όσο και ως αποτέλεσμα.

Όπως εξήγησε μετά την προβολή της ταινίας ο Ghobadi, μουσικός ο ίδιος εκτός από σκηνοθέτης, μετά τα εξαντλητικά προβλήματα που αντιμετώπισε με τις αρχές στην προσπάθειά του να γυρίσει τις τελευταίες του ταινίες, είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει το σινεμά και να στραφεί στη μουσική. Μπήκε έτσι σιγά σιγά σ’έναν κόσμο που αγνοούσε, έναν κόσμο που περιλαμβάνει 3000 σχεδόν συγκροτήματα σε όλο το Ιράν, τα οποία είναι άγνωστα, σπάνια έχουν άδεια από τις αρχές να δώσουν συναυλίες ή να κυκλοφορήσουν δίσκο και κάνουν πρόβες σε ημιπαράνομα υπόγεια στούντιο και ταράτσες…Αποφάσισε τότε λοιπόν να γυρίσει μια ταινία για τον μικρόκοσμο αυτό, με πρωταγωνιστές τους ίδιους τους μουσικούς, οι οποίοι ως επί το πλείστον στην ταινία υποδύονται τους εαυτούς τους. Οι ανησυχίες μήπως μπουν σε νέες περιπέτειες με την ταινία αυτή εξηγεί τους λιτούς διαλόγους, χωρίς πολιτικές και θρησκευτικές αναφορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ghobadi γνώρισε το πρωταγωνιστικό δίδυμο των μουσικών Asghan και Negar λίγο αφότου είχαν αποφυλακιστεί και η ταινία ολοκληρώθηκε 5 μόλις ώρες πριν αυτοί εγκαταλείψουν το Ιράν για το Λονδίνο, προκειμένου εκεί να μπορούν να ασχοληθούν ελεύθερα με τη μουσική τους. Συμπαραγωγός της ταινίας είναι και η Roxana Saberi, αρραβωνιαστικιά του σκηνοθέτη και γνωστή από τα μπλεξίματά της με το ιρανικό καθεστώς.

Στο πλαίσιο του μικρού αυτού αφιερώματος, προβλήθηκαν επίσης τα ντοκιμαντέρ «Safar» και «Teheran without permission» (το οποίο γυρίστηκε με κινητά τηλέφωνα, προκειμένου να αποφύγουν οι δημιουργοί του τη λογοκρισία…), καθώς και η ταινία «About Elly» του Asghar Farhadi, που βραβεύτηκε με την ασημένια άρκτο στο φεστιβάλ του Βερολίνου το 2009. Στην εν λόγω ταινία πρωταγωνιστεί η υπέροχη Golshifteh Farahani, εγκατεστημένη πλέον στο Παρίσι, η οποία ειρήσθω εν παρόδω έχει ζήσει από κοντά την underground μουσική σκηνή της Τεχεράνης ως μουσικός η ίδια και μέλος του συγκροτήματος "Kooch Neshin" (Νομάδες).

Ως προέκταση αυτού του ιρανικού ΣΚ, η Cinematek διοργανώνει την εβδομάδα 11-18 Ιανουαρίου αφιέρωμα στις ταινίες της οικογένειας Makhmalbaf, η οποία μετρά αισίως 4 σκηνοθέτες, τον πατέρα Moshen, τη μητέρα Marzieh και τις δύο κόρες Samira και Hana...

Δείτε και αυτό το πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ πάνω στο ίδιο θέμα:

Σχετικά δημοσιεύματα για τη μουσική σκηνή του Ιράν:
http://www.guardian.co.uk/music/2009/jan/16/popandrock-freedom-of-speech
http://www.guardian.co.uk/music/2007/apr/22/features.musicmonthly6\
http://www.guardian.co.uk/world/2005/aug/23/iran.arts
http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3471841.stm

Και αν αναρωτιέστε πόσα ambient black metal γκρουπάκια υπάρχουν στο Ιράν, υπάρχει μία κάποια απάντηση στην Βίκυ. Επίσης, σκηνή από την ταινία Γάτες και συνέντευξη του σκηνοθέτη στις Κάννες και μία ακόμη σκηνή-video clip ιρανικού hip hop.

από τις Βρυξέλλες, ο ανταποκριτής μας Γ.Κ.