Incendies (Dennis Villeneuve, 2010)

Σύμφωνα με ένα από τα παλιά και ξεπερασμένα πλέον δόγματα περί κινηματογράφου, ο Syd Field έγραφε στο βιβλίο του Το Σενάριο ότι σε μια ταινία τα 10 πρώτα λεπτά είναι και τα πιο σημαντικά, οι 10 δηλαδή πρώτες σελίδες του σεναρίου. Ανοίγοντας με το εξαιρετικό κομμάτι των Radiohead "You and Whose Army ?" το Incendies (Μέσα από τις φλόγες, 2010) του Καναδού Dennis Villeneuve, εμένα προσωπικά με καθήλωσε από τις πρώτες κιόλας εικόνες, φέρνοντας στο μυαλό μου τη φράση αυτή του Field. 

Υποψήφια στην κατηγορία ξενόγλωσσης ταινίας στα φετινά  Όσκαρ, η μεταφορά του πολυ-υμνημένου θεατρικού έργου του Καναδού, λιβανέζικης καταγωγής, Wajdi Mouawad, το γαλλόφωνο Incendies, κατορθώνει να ισορροπήσει ανάμεσα στο οικογενειακό δράμα και το μελό, τις πολιτικές αναφορές και την αντιπολεμική κριτική, το θρίλερ μυστηρίου και την αρχαία ελληνική τραγωδία. Μια ισορροπία την οποία τελικά οι Ευρωπαίοι μπορεί να ερμηνεύσουν εύκολα ως mainstream « αμερικανιά » (sic), οι δε Αμερικάνοι να χαρακτηρίσουν ως Ευρωπαϊκή ταινία τέχνης - ένας τετριμμένος διαχωρισμός ο οποίος χρήζει αναμφίβολα ιδιαίτερης συζήτησης και επανεξέτασης. 

Κάπου στη Μέση Ανατολή, χωρίς συγκεκριμένους γεωγραφικούς προσδιορισμούς (όπως άλλωστε και στο θεατρικό έργο), οι ήρωες της οιδιπόδειας τραγωδίας του Villeuneve περιπλανιούνται, αναζητώντας την ταυτότητά τους ανάμεσα σε συντρίμια θανάτου και βίας, γυρεύοντας απαντήσεις και κάθαρση σε ένα οικογενειακό δράμα με αρκετά υπερβολικό αλλά και προβλέψιμο τέλος.  Όμως δεν είναι απλώς η αναζήτηση της λύσης και το σασπένς τα μοναδικά στοιχεία τα οποία κερδίζουν το ενδιαφέρον του θεατή. Όπως και σε προηγούμενες ταινίες  του (Maelstrom, 2000, Polytechnique, 2009), o Villeneuve αποδεικνύει ότι μπορεί να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ένα περίπλοκο σενάριο (θυμίζοντας  μάλιστα σε ορισμένα περάσματα το Gegen die Wand του Fatih Akin), με δύσκολες χρονικές μεταβάσεις, μπλέκοντας την πολιτική τόλμη με την λυρική γραφή, το σκοτεινό παρελθόν με το δυσνόητο παρόν. Μπορεί σε κάποιο βαθμό η σκηνοθεσία του να μοιάζει ακαδημαϊκή, ο σκηνοθέτης όμως από το Quebec γνωρίζει να αφηγηθεί μια ιστορία, και αυτό είναι ένα στοιχείο το οποίο μοιάζει να εκλείπει τόσο από τον σύγχρονο ευρωπαϊκό όσο και από τον αμερικάνικο κινηματογράφο.

 A.T.