Όταν, εν έτει 1999, ο Μ.Ν. Shyamalan ‘σόκαρε’ το κοινό με το περίφημο twist του φινάλε της Έκτης Αίσθησης (καθιστώντας το αυτοσκοπό κάθε μέτριου μεταγενέστερου θρίλερ), μισό αιώνα νωρίτερα ο ευφυέστατος κος. Billy Wilder ξάφνιαζε - και ακόμα ξαφνιάζει - με την εκπληκτική εισαγωγή του Sunset Boulevard (Λεωφόρος της Δύσεως, 1950). Αν δεν έχετε δει παλιότερα την αριστουργηματική αυτή ταινία, τότε δεν πρόκειται να σας το χαλάσουμε με spoilers.
Φλερτάροντας με τους κώδικες του film noir (χωρίς ωστόσο να αποτελεί καθαρό δείγμα του είδους), το Sunset Boulevard αποτελεί ένα ‘σκληρό’ πορτραίτο της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ - πιστός άλλωστε στις συνήθειές του ο Wilder, είτε πρόκειται για κωμωδία, δράμα ή πολεμική ταινία, ασκεί κριτική στη σύγχρονη αμερικάνικη κοινωνία. Η Norma Desmond (εξαιρετική στον ρόλο η Gloria Swanson), μια απολιθωμένη, ξεχασμένη σταρ του βωβού κινηματογράφου, ζει απομονωμένη στο ‘μαυσωλείο’ της, μια γκροτέσκα έπαυλη (η οποία παραπέμπει στη ντικενσιανή έπαυλη των Μεγάλων Προσδοκιών) της Sunset Boulevard στο Χόλυγουντ, προβάλλοντας συνεχώς τις παλιές της ταινίες, ονειρευόμενη τη λαμπρή επιστροφή της στη μεγάλη οθόνη. Η τυχαία γνωριμία με έναν νεαρό και καταχρεωμένο σεναριογράφο (συχνός χαρακτήρας στις ταινίες του Wilder, στο ρόλο εδώ ο William Holden) στον οποίο θα αναθέσει το σενάριο που έχει γράψει η ίδια για την επιστροφή της στα πλατό, θα οδηγήσει σε μια περίεργη και τραγική σχέση αλληλοεξάρτησης και καταστροφής.
Ποτέ άλλοτε ο κινηματογράφος και το Χόλιγουντ δεν μίλησαν με τόσο κυνισμό για τον μικρόκοσμο της κινηματογραφικής βιομηχανίας – κάτι ανάλογο είχε τολμήσει εν μέρει το The Last Command του Josef von Sternberg το 1928. Η ταινία παραμένει αναμφίβολα η καλύτερη του είδους, καθώς ‘βλέπει’ καθαρά μέσα από το σύννεφο των ψευδαισθήσεων, εκεί όπου η Norma χάνεται, ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αντανάκλασή της. Στην πρώτη τους συνάντηση, ο σεναριογράφος αναγνωρίζει την ξεχασμένη ηθοποιό και έχουν την κλασική στιχομυθία : « Κάποτε ήσασταν μεγάλη », της λέει. « Ακόμα είμαι μεγάλη, » , απαντάει εκείνη με υπερβολική θεατρικότητα, στα όρια της παρωδίας και της τρέλας, « οι ταινίες έχουν μικρύνει ». Λίγοι όμως θυμούνται την επόμενη ατάκα του Holden : « Ήξερα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με αυτές ».
Αυτό που εκπλήσσει και προκάλεσε μάλιστα και την οργή του μεγιστάνα της MGM, Louis B. Mayer (φημολογείται ότι σχολίασε για τον σκηνοθέτη «πώς τολμά να δαγκώνει το χέρι που τον ταϊζει ;»), είναι ο μοναδικός ρεαλισμός της ταινίας: ο Wilder και ο συν-σεναριογράφος Charles Brackett, χρησιμοποιούν κανονικές τοποθεσίες και κανονικά ονόματα (Darryl Zanuck, Αlan Ladd), τα ‘κέρινα ομοιώματα’ τα οποία παίζουν χαρτιά με την Norma είναι οι παλιοί διάσημοι ηθοποιοί Buster Keaton, Anna Q. Nilsson και H.B. Warner, ενώ ο σκηνοθέτης Cecil B. De Mille τον οποίο επισκέπτεται στα πλατώ η ηρωίδα γυρίζει μια πραγματική ταινία, το Σαμψών και Δαλιδά (1949). Η άλλοτε μεγάλη Gloria Swanson υποδύεται στην ουσία τον εαυτό της (ακόμα και μετά το Sunset Bvd δεν επέστρεψε στον κινηματογράφο), ενώ τον πιστό της μπάτλερ και παλιό σκηνοθέτη ‘Max von Mayerling’ ερμηνεύει ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο Erich von Stroheim, γνωστός και ως ‘αποδιοπομπαίος τράγος’ του Χόλιγουντ. Τα αποσπάσματα άλλωστε τα οποία προβάλλονται κατά στιγμές προέρχονται από το δικό του Queen Kelly, το οποίο είχε γυρίσει το 1928 με πρωταγωνίστρια την Swanson, και το οποίο προβλήθηκε κατακρεουργημένο στο μοντάζ τέσσερα χρόνια αργότερα.
Μια από τις σπουδαιότερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου και ένα από τα συγκλονιστικότερα φινάλε. « Εντάξει κε. De Mille, είμαι έτοιμη για το κοντινό μου »…
(για το cinemart.gr)
A.T.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου